AZƏRBAYCAN KARDİOLOGİYA JURNALI

Məqalədə qulaqcıqların fibrilyasiyasının (QF) əmələ gəlməsində rolu olan qulaqcıqların struktur remodelləşməsinə və fibrozuna aid olan məsələlər müzakirə edilir.QF-nın əmələ gəlməsinin əsas risk faktorları ürəyin işemik xəstəliyi, arterial hipertenziya,mitral qapaq qüsurları ,ürək çatışmazlığı və bəzi ekstrakardial səbəblərdir. Əsas diqqət sol qulaqcığın (SQ) funksiyasını göstərən onun gərilməsi və deformasiyasına verilmişdir. Bu amillər SQ-ın nasos funksiyasının depressiyasında həlledici rol oynayır. Qeyd edilmişdir ki, SQ -ın genişlənməsi və onun miokardının fibrozu QF-nın əmələ gəlməsində  xüsusi yer tutur. Qulaqcıq fibrozunun inkişafının əsas səbəblərindən biri isə lektin qrupundan olan fibroblastların aktivləşməsində və  kollagen sintezində iştirak edən qalektin-3 hesab edilir.Bundan əlavə məqalədə fibrozun və ürək çatışmazlığının əmələ gəlməsində iştirak edən digər amillərə də , yəni renin-angiotenzin-aldosteron və TG F-β1 kimi neyrohumoral faktorların iştirakı da diqqətə çatdırılmışdır. Göstərilmişdir ki, aldosteron fibrogen amillərin sintezini tənzim edərək fibroblastların aktivləşməsinə gətirib çıxarır. Beləliklə ,fibrozun əmələ gəlmə mexanizmlərinin dərk edilməsi,  onun markerlərinin təyin edilməsi ,QF prediktorlarının aşkar edilməsi QF -nın risk qruplarının vaxtında təyin edilməsinə və bu aritmiyanın profilaktikası üçün zəmin yaratmış olacaqdır.

Aorta patologiyası olan qadınlar üçün hamiləlik yüksək riskli dövrdür çünki bu xəstəliklər aortanın anevrizmasına və disseksiyasına səbəb ola bilir. Ən çox rast gəlinən irsi aortopatiyalara bikuspid aorta qapağı, Marfan sindromu, Ehlers-Danlos sindromu, Loeys-Dietz sindromu, SMAD3 aortopatiyası, Turner sindromu və  döş aortasının sindromsuz irsi xəstəlikləri aiddir.

Hamiləlik zamanı hemodinamik və hormonal dəyişikliklər disseksiya riskini artırır. Disseksiya ən çox hamiləliyin son trimestrində (50%)  və ya doğuşdan sonrakı erkən dövrdə (33%) baş verir. Genetik sübut olunmuş sindromlu və ya ailəsində aorta patologiyası olan bütün qadınlar hamiləlik dövründə baş verə biləcək risklər haqqında məlumatlandırılmalı  və hamiləlikdən öncə müxtəlif müayinə metodları vasitəsi ilə aortanın dəyərləndirilməsi icra edilməlidir. Aortopatiyalı qadınlarda  hamiləlikdən əvvəl exokardioqrafiya ilə aorta kökü və  qalxan aortanın dəyərləndirilməsi vacibdir.  Aortanın exokardioqrafiya ilə dəyərləndirilə bilməyən digər hissələrinin isə hamiləlik  öncəsi MRT və ya KT müayinəsi ilə görüntülənməsi tövsiyyə olunur.

Sinkop sürətli başlayan, qısa müddətli və spontan tam yaxşılaşma ilə xarakterizə olunan, serebral hipoperfuziyaya bağlı yaranan huşun tranzitor itməsidir (HTİ). Sinkop və digər klinik hallar arasında bir çox oxşar xüsusiyyətlər mövcuddur. Bu qrup xəstəliklər HTİ başlığı altında birləşdirilir. HTİ – huşun real və ya görünən itməsi olub huşsuzluq müddətində amneziya, hərəkət funksiyalarına nəzarətin itirilməsi, cavab vermək qabiliyyətin olmaması və müddətin qısa olması ilə xarakterizə olunur. Presinkop anlayışı iki mənada istifadə olunur; sinkopda huşun itməsindən əvvəl görülən simptom və əlamətələri göstərmək üçün və bayılma prodromuna bənzəyən, lakin huşun itməsi ilə nəticələnməyən vəziyyəti təsvir etmək üçün. Sistolik arterial təzyiqinin 70 mmHg və ortalama arterial təzyiqin 40 mmHg-nin altına düşməsi sinkop ilə nəticələnir. Xəstəxanaya müraciət səbəblərinin 6%-ni, təcili yardıma müraciət səbəblərinin 3%-ni təşkil edir. Kardiak mənşəli sinkopda mortallıq 18-33% olub, ürəkdənkənar səbəbli sinkopa görə daha ölümcül seyr edər. Bu icmalda, sinkop kardiovaskulyar aspektindən açıqlanmışdır.